ΑΝΑΜΕΝΟΥΜΕ ΝΑ ΑΝΟΙΞΟΥΜΕ ΤΟΝ ΙΑΝΟΥΑΡΙΟ ΤΟΥ 2026!
Η παχυσαρκία είναι μία πολύ συχνή πάθηση στην εποχή μας, και προκαλεί πολλές επιπλοκές. Προκαλείται από πολλούς παράγοντες, και η αντιμετώπισή της είναι δύσκολη. Τα τελευταία χρόνια, υπάρχουν νέες θεραπείες που μας βοηθούν σημαντικά στην αντιμετώπιση της παχυσαρκίας. Ένας ενδοκρινολόγος μπορεί να σας καθοδηγήσει σωστά στην επιλογή της κατάλληλης θεραπείας για εσάς.
Δείτε παρακάτω κάποιες πληροφορία για την παχυσαρκία:
Γενικά στοιχεία για την παχυσαρκία
Η παχυσαρκία διαγιγνώσκεται όταν το ΒΜΙ είναι >30, ενώ υπέρβαροι θεωρούνται οι ασθενείς με ΒΜΙ 25-30. Ο αριθμός των ασθενών με παχυσαρκία αυξάνεται ραγδαία στον πλανήτη, με το δυτικό κόσμο να οδηγεί την αύξηση αυτή. Στις ΗΠΑ, το ποσοστό των ενηλίκων ασθενών με παχυσαρκία είναι μεγαλύτερο από 30%, ενώ στην Ελλάδα το ποσοστό αυτό είναι τουλάχιστον 25%. Εκτός από ανησυχίες στους ασθενείς για την εικόνα του σώματός τους, η παχυσαρκία μπορεί επίσης να προκαλέσει σημαντικά προβλήματα υγείας, όπως μεταβολικό σύνδρομο, διαβήτη τύπου 2, υπέρταση, υπερλιπιδαιμία, καρδιοπάθειες, άσθμα, περιοριστική πνευμονοπάθεια, ηπατοπάθεια, κατάθλιψη, γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση, αποφρακτική υπνική άπνοια, ακράτεια ούρων, ανδρικό υπογοναδισμό/χαμηλή τεστοστερόνη και υπογονιμότητα, υπογονιμότητα και διαταραχές της εμμήνου ρύσεως στις γυναίκες, πολλούς τύπους καρκίνου, κ.ά. Οι ασθενείς με παχυσαρκία έχουν μικρότερο προσδόκιμο ζωής κατά μέσο όρο, ενώ η παχυσαρκία είναι κοντά στο να ξεπεράσει το κάπνισμα ως τη νούμερο 1 αιτία θανάτου στις ΗΠΑ. Ευτυχώς, πολλές από αυτές τις συννοσηρότητές της είναι τουλάχιστον μερικώς αναστρέψιμες εάν υπάρξει αποτελεσματική απώλεια βάρους!
Τα τελευταία χρόνια έχουν εμφανιστεί καινούργιες μέθοδοι ενθάρρυνσης της τροποποίησης του τρόπου ζωής, και νεώτερες φαρμακευτικές και χειρουργικές θεραπείες, οι οποίες βοηθούν τους ασθενείς να χάσουν βάρος. Για την επίτευξη του στόχου αυτού, προτείνουμε μία ομαδική προσέγγιση, χρησιμοποιώντας μία ομάδα ειδικών οι οποίοι είναι εξειδικευμένοι στις διατροφικές, ψυχολογικές, ενδοκρινολογικές, και χειρουργικές πτυχές τις θεραπείας της παχυσαρκίας. Οι ενδοκρινολόγοι, οι οποίοι είναι επίσης εκπαιδευμένοι στο μεταβολισμό και το διαβήτη, είναι ζωτικά μέλη της ομάδας αυτής, καθώς μπορούν να καθοδηγήσουν τη θεραπεία των ασθενών, και να είναι ο συνδετικός κρίκος ανάμεσα στα άλλα μέλη της ομάδας, ενώ μπορούν επίσης να παρέχουν στον/στην ασθενή μία εμπεριστατωμένη εικόνα της ιατρικής πτυχής της θεραπείας της παχυσαρκίας.
Γιατί είναι δύσκολο να χάσουμε βάρος;
Η απώλεια βάρους είναι εξαιρετικά δύσκολη για τους περισσότερους ανθρώπους. Ακόμα και όταν οι ασθενείς καταφέρνουν και νικούν την πείνα και τις λιγούρες, και χάνουν ένα σημαντικό ποσοστό του βάρους τους, τις περισσότερες φορές τελικά ξαναπαίρνουν τα κιλά που έχασαν.
Γιατί συμβαίνει αυτό; Συμβαίνει γιατί κατά την πάροδο των χιλιετιών, λόγω του υψηλού κινδύνου για σοβαρό υποσιτισμό έως πρόσφατα, ο ανθρώπινος οργανισμός έχει εξελιχθεί με τέτοιο τρόπο ώστε να είναι τρομερά αποτελεσματικός στην αποφυγή σημαντικής απώλειας βάρους. Όταν φτάσουμε σε κάποιο συγκεκριμένο βάρος, ο οργανισμός μας δημιουργεί ένα καινούργιο καθορισμένο βάρος στο οποίο θεωρεί ότι πρέπει να βρισκόμαστε, και κάνει τα πάντα για να μας εμποδίσει από το να ρίξουμε το βάρος μας κάτω από αυτό. Ακόμα και αν ο/η ασθενής καταφέρει επιτυχώς να χάσει βάρος, και μπορέσει να διατηρήσει αυτό το χαμηλότερο βάρος για χρόνια, έχει αποδειχτεί ότι ο οργανισμός μας θα προσπαθεί να επαναφέρει το βάρος στα επίπεδα που βρισκόταν πριν το χάσει, ακόμα και μετά από πολλά χρόνια, και δε θα προσαρμοστεί στο χαμηλότερο βάρος. Και ενώ αυτοί οι μηχανισμοί ήταν πολύ χρήσιμοι στους ανθρώπους παλαιότερα και τους βοηθούσαν να επιβιώσουν, στις μέρες μας μας δημιουργούν μεγάλο πρόβλημα, καθώς υπάρχει εκτεταμένη πρόσβαση σε φαγητό στις ανεπτυγμένες χώρες αλλά και σε μεγάλο μέρος του αναπτυσσόμενου κόσμου, ενώ το πιο φτηνό φαγητό έχει και μεγαλύτερο θερμιδικό (αλλά χαμηλότερο θρεπτικό) περιεχόμενο.
Οι παρακάτω είναι μερικοί μηχανισμοί που μας προκαλούν ανάκτηση του βάρους αφότου αρχίσουμε να χάνουμε κιλά:
-τα λιποκύτταρα μειώνονται σε μέγεθος αλλά όχι σε αριθμό, και ελαχιστοποιούν τη διάσπαση του λίπους για να διατηρήσουν το περιεχόμενό τους σε λίπος.
-τα επίπεδα πολλών ορμονών αλλάζουν με τέτοιο τρόπο ώστε να αυξάνουν την πείνα και να μειώνουν το αίσθημα κορεσμού (χόρτασης), π.χ. αύξηση γκρελίνης, μείωση λεπτίνης, PYY, CCK, κ.λπ.
-μειώνεται η κατανάλωση ενέργειας στον οργανισμό (χαμηλώνει ο μεταβολισμός).
-η μυϊκή μάζα μειώνεται περισσότερο από όσο μειώνεται η μάζα του λίπους, ενώ παράλληλα μειώνεται και η οξείδωση του λίπους.
-στον εγκέφαλο, αυξάνεται η προσδοκία ότι θα ανταμειφθούμε ψυχολογικά από τo να φάμε κάποια φαγητά που λαχταράμε, ενώ παράλληλα μειώνεται το μέγεθος αυτής της ψυχολογικής ανταμοιβής, πράγμα που μας προκαλεί να θέλουμε να φάμε περισσότερο για να μπορέσουμε να αισθανθούμε την ανταμοιβή αυτή.
Πολλές δίαιτες, τεχνικές τροποποίησης της συμπεριφοράς, φάρμακα, και χειρουργικές επεμβάσεις, στοχεύουν έναν ή περισσότερους από αυτούς τους μηχανισμούς, για να προωθήσουν την απώλεια βάρους και να αποτρέψουν την ανάκτησή του.
Τρόπος ζωής που προωθεί την απώλεια βάρους
Το βασικότερο κομμάτι της θεραπείας της παχυσαρκίας είναι η τροποποίηση του τρόπου ζωής. Οποιαδήποτε άλλη επιπρόσθετη θεραπεία, όπως η φαρμακευτική ή χειρουργική θεραπεία, είναι πολύ πιθανότερο να είναι επιτυχής, εάν συνδυαστεί με την προσήλωση σε έναν υγιεινό τρόπο ζωής. Γενικώς, αυτός ο τρόπος ζωής περιλαμβάνει:
-μέτρηση θερμίδων καθημερινά, με διατήρηση ασφαλών και κατάλληλων θερμιδικών στόχων (ένα τεστ μεταβολισμού που ονομάζεται έμμεση θερμιδομετρία είναι πολύ χρήσιμο για αυτό το στόχο, καθώς μετρά το βασικό μεταβολικό ρυθμό και σας δίνει εξατομικευμένους στόχους θερμίδων).
-κατανάλωση μικρών αλλά συχνών γευμάτων κατά τη διάρκεια της ημέρας (να τρώτε κάτι κάθε 2-3 ώρες).
-αποφυγή κατανάλωσης αναψυκτικών, χυμών, και ποτών, με υψηλό θερμιδικό περιεχόμενο.
-αποφυγή κατανάλωσης αναψυκτικών με τεχνητές γλυκαντικές ουσίες.
-πόση τουλάχιστον 1,5 – 2 λίτρων νερού καθημερινά.
-συχνή άσκηση τουλάχιστον μέτριας έντασης, όπως περπάτημα για τουλάχιστον μισή ώρα επί τουλάχιστον 5 ημέρες ανά εβδομάδα. Για περισσότερες πληροφορίες για την άσκηση, πατήστε εδώ.
Διάφορες δίαιτες που χρησιμοποιούνται για απώλεια βάρους
Υπάρχουν πολλές διαφορετικές προσεγγίσεις στη δίαιτα. Πολλές δίαιτες είναι ασφαλείς, αλλά κάποιες από αυτές μπορεί να είναι επικίνδυνες για την υγεία, καθώς μπορεί να προκαλέσουν διατροφικές ανεπάρκειες, ή ακόμα και αύξηση της θνητότητας.
Οι δίαιτες που συνεχώς κατατάσσονται ως οι καλύτερες (ιδιαίτερα όσον αφορά την καρδιαγγειακή υγεία) είναι η Μεσογειακή δίαιτα, και η δίαιτα DASH.
Όμως, κάθε δίαιτα κατατάσσεται διαφορετικά, ανάλογα με τους στόχους για τον/την κάθε ασθενή. Για περισσότερες πληροφορίες για κάθε δυνατή δίαιτα, και για το πώς κατατάσσεται για την απώλεια βάρους, τη γρήγορη απώλεια βάρους, το διαβήτη, την καρδιαγγειακή υγεία, την υγιεινή διατροφή, την ευκολία του να την ακολουθήσουμε, κ.λπ., πατήστε το link για να επισκεφθείτε τα US News & World Report diet rankings.
Φάρμακα για την αντιμετώπιση της παχυσαρκίας
Η φαρμακοθεραπεία προτείνεται για την υποβοήθηση της απώλειας βάρους, όταν οι προσπάθειες τροποποίησης του τρόπου ζωής αποτύχουν να οδηγήσουν σε επαρκή απώλεια βάρους, και ο/η ασθενής έχει:
-ΒΜΙ >30, ή
-BMI >27 μαζί με συννοσηρότητες σχετιζόμενες με το υπερβολικό βάρος (όπως διαβήτης, υπέρταση, υπερλιπιδαιμία, αποφρακτική υπνική άπνοια, κ.λπ.)
Τα τελευταία χρόνια έχει γίνει μία επανάσταση στη φαρμακοθεραπεία για απώλεια βάρους, με οδηγό τα GLP-1 RAs (π.χ. semaglutide, κ.ά.) και τα dual GIP/GLP-1 RAs (π.χ. tirzepatide κ.ά.), τα οποία είναι εξαιρετικά αποτελεσματικά εφόσον χρησιμοποιηθούν σωστά. Υπάρχουν επίσης και εναλλακτικές επιλογές όπως το bupropion/naltrexone, οι οποίες όμως είναι σε γενικές γραμμές λιγότερο αποτελεσματικές. Είναι πολύ σημαντικό όμως να υπάρχει στενή παρακολούθηση από ενδοκρινολόγο, ώστε να είναι πιο αποτελεσματική η θεραπεία, να μελετηθεί εάν υπάρχουν αντενδείξεις σε κάθε ασθενή, και να ελαχιστοποιηθεί η πιθανότητα παρενεργειών.
Χειρουργικές επιλογές για τη θεραπεία της παχυσαρκίας
Η βαριατρική χειρουργική είναι η πιο αποτελεσματική θεραπεία για την παχυσαρκία, με συνήθως άριστα αποτελέσματα, οδηγώντας συχνά σε απώλεια άνω του 50% του βάρους. Εκτός από την απώλεια βάρους, βοηθάει επίσης στη μείωση ή βελτίωση των συννοσηροτήτων, με δραματική μείωση των φαρμάκων για τον έλεγχο του διαβήτη, της υπέρτασης, και της υπερλιπιδαιμίας. Ορισμένες φορές οι ασθένειες αυτές, και άλλες ασθένειες όπως η υπνική άπνοια και η λιπώδης διήθηση του ήπατος/μη αλκοολική στεατοηπατίτιδα, αναστρέφονται πλήρως, και δε χρειάζονται περαιτέρω θεραπεία. Η πιθανότητα καρκίνου πιθανότατα μειώνεται, καθώς η πιθανότητα πολλών καρκίνων αυξάνεται όσο αυξάνεται το βάρος. Οι επεμβάσεις αυτές βελτιώνουν επίσης την ποιότητα ζωής, ενώ έχει φανεί σε κάποιες έρευνες ότι μεγαλώνουν το προσδόκιμο ζωής. Λόγω της έκτασης των επεμβάσεων αυτών, της πιθανότητας μετεγχειρητικών επιπλοκών, και της σημασίας της αυστηρής συμμόρφωσης με συγκεκριμένο lifestyle μετεγχειρητικά, το χειρουργείο ενδείκνυται σε ασθενείς με υψηλότερο BMI, ειδικά αν υπάρχουν και συννοσηρότητες σχετιζόμενες με την παχυσαρκία. Υπάρχουν πολλές χειρουργικές επιλογές, οι οποίες συνήθως πραγματοποιούνται λαπαροσκοπικά. Οι πιο συχνές είναι το Roux-en-Y Γαστρικό Bypass (γαστρική παράκαμψη), το Γαστρικό μανίκι (Sleeve γαστρεκτομή),ο Ρυθμιζόμενος γαστρικός δακτύλιος, και η Χολοπαγκρεατική εκτροπή. Υπάρχει σημαντικό ερευνητικό ενδιαφέρον στον τομέα της βαριατρικής χειρουργικής, το οποίο έχει οδηγήσει στην ανάπτυξη νέων τεχνικών και επεμβάσεων, οι οποίες είναι στο στάδιο της ανάπτυξης ή έγκρισης, ή έχουν εγκριθεί πολύ πρόσφατα, αλλά η εμπειρία με αυτές είναι προς το παρόν περιορισμένη. Παρόλα αυτά, προτείνουμε στους ασθενείς μας να συζητούν όλες τις διαθέσιμες επεμβάσεις με το/τη χειρουργό τους, ώστε να μπορούν να κάνουν την καλύτερη επιλογή που ταιριάζει στις ανάγκες τους.
Όπως βλέπετε παραπάνω, οι αποφάσεις στη θεραπεία της παχυσαρκίας είναι πολύπλοκες. Η συζήτηση με έναν έμπειρο ενδοκρινολόγο είναι απαραίτητη ώστε να μπορέσετε να γνωρίζετε όλες τις θεραπευτικές σας επιλογές, να αξιολογήσετε την ασφάλεια και αποτελεσματικότητα της κάθε μίας, και να επιλέξετε αυτή που σας ταιριάζει περισσότερο ανάλογα με τους προσωπικούς σας στόχους!
